‘Focus op de drie D’s:
decarbonisatie, decentralisatie
en digitalisering’

Erwin Leeuwis, directeur Strategie van Eneco

Eneco heeft een leidende positie in de inzet van hernieuwbare bronnen, zoals wind- en zonne-energie. Tegelijkertijd heeft Eneco te maken met snelle veranderingen. Klanten, de politiek, subsidievrije assets en technologische innovatie maken dat de markt van energie en energielevering dynamischer wordt dan voorheen. Daarom moet Eneco zich continu aanpassen. Hoe gaat dit in zijn werk en wat zijn de belangrijkste uitdagingen en strategische doelen? Een interview met Erwin Leeuwis, directeur Strategie van Eneco.

Centrale positie in waardeketen zowel oprekken als verdiepen

Erwin Leeuwis

‘De energiemarkt verandert sneller dan ooit. We zien drie megatrends, ook wel de drie D’s genoemd: decarbonisatie, decentralisatie en digitalisering. Ofwel, binnen de snel in aantallen toenemende decentrale energienetwerken staat het terugdringen van de CO₂-uitstoot centraal waarbij door digitalisering niet alleen het klantcontact verandert, maar ook energiestromen verder geïntegreerd en versneld worden.

Door de combinatie van de drie trends kan de energietransitie aanzienlijk versneld worden. Wij zien dit eerder als een kans dan als een bedreiging. Natuurlijk zijn er born digitals die binnen dit spectrum proberen binnen te dringen met online oplossingen of partijen die zwaar gespecialiseerd zijn in zonnepanelen of batterijoplossingen, maar energie is aan de retailkant nog steeds een sterk nationale aangelegenheid. Elk land heeft immers andere wet- en regelgeving als het om elektriciteit, gas of warmte gaat. Dat maakt het lastig en minder aantrekkelijk voor de grote, digitale, internationale spelers. Maar we mogen niet bij de pakken neer zitten. Onze klanten verwachten veel van ons: een digitale beleving die ze kennen van de digitale koplopers buiten de energiesector, concrete hulp in verduurzaming, maar ook een zeer scherpe prijs. We zijn daarom volop aan het investeren in onze digitale klantbeleving, in achterliggende IT-systemen en in onze duurzame diensten.

Een mooi voorbeeld vind ik de ‘’Omschakelaar’’, een digitale assistent die consumenten tailormade passend advies geeft over volgende duurzame stappen. Met digital alleen ben je er overigens nog niet. Marktpartijen moeten ook over een grote klantenbase beschikken en wat denk je van de beschikbaarheid en kennis van honderden technici om, bijvoorbeeld, zonnepanelen te installeren, of CV-ketels en warmtepompen te onderhouden. En dan heb ik het nog niet over de noodzaak van een betrouwbare organisatie met sterke politieke voelhorens, een goede reputatie of een onderscheidende NGO-ranking. Dat speelt allemaal een rol binnen het energiespectrum. Met onze investeringen in hypermoderne IT-systemen en een nieuwe aandeelhouder gericht op de langere termijn hebben we veel vertrouwen in de toekomst’, stelt Erwin Leeuwis.

Investeringsagenda Eneco:

600 miljoen

euro per jaar

De drie D’s komen samen

‘Dat is het mooie aan Eneco’, zegt Erwin. ‘Bij ons komen alle drie de D’s samen. Wij acteren als de regisseur van de energietransitie met bronnen die, afhankelijk van de weersomstandigheden, soms wel en soms ook geen energie opwekken en een energievraag die soms hoog of soms laag is. Binnen complexe decentrale energiestructuren, is het een hele kunst de mix tussen aanbod en vraag in balans te houden. Eneco is hier een kei in. Op afstand zijn we in staat de totale energiemix te monitoren met de combinatie van IT, windenergie, zonneparken, zon op de daken, kabels en infrastructuur, batterijen en meer. Een echte duurzame spin in het energienetwerk dus.’

Nederland is binnen Europa een gidsland

Erwin Leeuwis

Optimaliseren van warmtenetwerken

Leeuwis: ‘We investeren volop in het inrichten van hightech control rooms ofwel moderne bedrijfsvoeringcentra. Hierdoor zijn we in staat de energiestromen, met name elektriciteit en warmte, nog beter te monitoren en op afstand te optimaliseren, 24 uur per dag, 7 dagen in de week. IT en datamanagement zijn hierbij van extra groot belang. Binnen geïntegreerde energiestromen kunnen we elke individuele schakel op termijn op afstand bedienen. Daarom zetten we in op regelbaar vermogen, dat we op afstand kunnen besturen. Een eerste voorbeeld hiervan zijn de 13.000 waterboilers bij consumenten die we op afstand aan en uit kunnen zetten. En we werken aan slimme warmte afleversets. Hiermee kunnen we onder andere de teruglevertemperatuur optimaliseren van de warmte die we aan klanten leveren. Zo optimalieren we uiteindelijk ook het hele warmtenetwerk , met minder warmteverlies en lagere energiekosten als resultaat. Om dit verder uit te bouwen investeren we ook in 135.000 slimme warmtemeters, grootschalige E-boilers voor de zakelijke markt en duurzame warmtebronnen zoals aquathermie. Energiedata en IT zijn de oplossingen om tot connectiviteit te komen, dat is een strategische focus.’

Verdubbeling

van duurzame assets van

1.300 MW naar 2.600 MW

Groeipijlers

‘Onze strategie heeft geen revolutie ondergaan, maar wel een evolutie’, stelt Erwin. ‘We groeien gestaag door naar de volgende fase. Integratie en connectiviteit vormen belangrijke pijlers om onze klanten met innovatieve diensten te verrassen, zowel zakelijke klanten als consumenten. Vergaande integratie maakt het mogelijk om onze centrale positie in de waardeketen zowel op te rekken als te verdiepen. Hierdoor worden we aantrekkelijker voor klanten. Hiervoor hebben we ook nieuwe KPI’s ontwikkeld, waarop we dus bewust sturen. Door aantrekkelijke diensten aan te bieden, kunnen we ook verdere groei in ons klantenbestand tot stand brengen. Ook willen we de groei in onze duurzame assets versnellen, dus meer wind- en zonneparken.’

Over vijf jaar willen we er 1 miljoen nieuwe klantencontracten bij hebben

Erwin Leeuwis

Ambitieus

‘Over vijf jaar willen we er 1 miljoen nieuwe klantcontracten bij hebben’, zegt Leeuwis. ‘Dit is ambitieus te noemen, want nu hebben we er ruim 5 miljoen internationaal en de concurrentie is hevig, dus een mooie uitdaging. Eneco wil de hoeveelheid megawatt aan eigen opgestelde assets, dus duurzame productiemiddelen als wind- en zonne-energie, verdubbelen. Inmiddels zitten we al op 1.300 MW, dus dat moet naar 2.600 MW in 2025. Dat betekent dat er steeds meer nieuwe wind- en zonneparken in productie worden genomen. Met onze recente successen op dit gebied liggen we goed op koers. Maar ook hier moeten we flink aan de bak. Er is steeds minder subsidie beschikbaar, dus we moeten de bouw- en ontwikkelkosten verder verlagen en de opbrengsten verhogen. Dat laatste kan ook weer door energiestromen verder te integreren. Hier komt ook waterstof bij, we participeren nu al in de eerste proefprojecten. Op termijn zullen er dan ook waterstofmolens in het landschap opduiken. Hiermee zijn we beter in staat woonwijken van het gas te halen. Het eerste experiment is Stad aan het Haringvliet op Goeree Overflakkee. We zetten ook in op forse groei van onze eMobility-dochter, met een vertienvoudiging van het aantal laadpalen tussen nu en 2025. Daarvoor geldt ook: het plaatsen en onderhouden van laadpalen en het aanbieden van laaddiensten is een verdienmodel an sich, maar op termijn is er ook waarde te behalen uit het slim laden en uiteindelijk ook ‘ontladen’ van elektrische auto’s.’

13.000

slimme digitale boilers

Finefleur van de energietransitie

Erwin: ‘Innovatie is een belangrijke aanjager om onze strategische ambities waar te maken. De intensieve samenwerking met onze nieuwe aandeelhouder Mitsubishi levert hier echt toegevoegde waarde op. Kijk bijvoorbeeld naar de aanbesteding voor het windpark Hollandse Kust Noord. Dit windpark gaat ruim 750 MW aan vermogen leveren. Met de komst van de windpark zal windenergie op zee in 2024 in circa 20% van de Nederlandse energiebehoefte voorzien. Dat we dit park hebben weten te verwerven kwam mede door een ambitieuze innovatieagenda met onder meer aandacht voor optimale benutting van de energiecapaciteit in de zeekabel. We persen als het ware zoveel mogelijk stroom door die zeekabel, onder andere door een speciale windturbine die een vliegwielfunctie heeft en door innovatieve, drijvende zonnepanelen die we samen met TNO hebben ontwikkeld. Ook zetten we in op vergaande energie-integratie met publieke infrastructuur. Op de keper beschouwd is dit de finefleur van de energietransitie en een goed voorbeeld van de hogere toegevoegde waarde die we strategisch wensen te bereiken.’

Liberalisering van de Europese energiemarkt

De plannen van Eurocommissaris Timmermans voor een Green Deal in Europa komen Eneco goed van pas. Erwin: ‘Nederland moet als “gasland” van ver komen in Europa op het gebeid van decarbonisatie, maar is op andere vlakken binnen Europa juist een gidsland. Dat geeft ons een voorsprong als we naar andere Europese landen binnen ons geografisch werkgebied kijken. Schaalgrootte kan ons hier helpen om volgende stappen te zeten. Dit doen we bewust niet alleen, we zoeken – naast intensieve samenwerking met Mitsubishi en Chubu – samenwerking met geavanceerde partners. Voor industriële E-boilers werken we bijvoorbeeld exclusief samen met een Noorse partij. Maar ook op financieel vlak wordt er samengewerkt. Zo creëren we een multiplier boven op onze investeringsagenda van circa 600 miljoen euro per jaar. Alleen het windpark Hollandse Kust Noord kost al bijna één miljard euro, dus het is verstandig om hierin samen te werken met sterke en slimme financiële partijen. Samen met Mitsubishi zien we wederzijdse markten die we samen kunnen bewerken. Hierdoor gaan we letterlijk een flinke partij meeblazen in de ontwikkeling van windparken in bijvoorbeeld Japan. Of samen met Chubu passen we innovatieve warmtetechnologie toe bij de ontwikkeling van stadswarmtenetwerken in Europa. Er is enorm veel potentieel dat we, passend binnen onze strategie, kunnen aanboren!’

135.000

slimme warmtemeters

Strategie wordt werkelijkheid

Als Erwin Leeuwis wordt gevraagd naar waar hij het meest trost op is als hij terugkijkt op de strategische journey van Eneco, zegt hij: ‘Het mooie is dat je ziet dat strategische keuzes uit het verleden echt de werkelijkheid van vandaag en morgen zijn en worden: E-boilers, solarcarports, de ‘’Omschakelaar’’, drijvende zonnepanelen. En vooral de verbinding van alle schakels in de energieketen, die mogelijk gemaakt wordt door de juiste IT-keuzes te maken. Het energielandschap verandert razendsnel en Eneco loopt voorop. Ik heb een topbaan, want wie wil er nu niet aan de energieknoppen kunnen draaien!’